İlkokul ve ortaokul müdürlerinin eğitim sürecinde karşılaştığı ekonomik sorunlar ve bu sorunları çözme yöntemleri ile ilgili yapılan bu araştırma, anket sonuçları göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Anketten elde edilen bulguların değerlendirilmesiyle aşağıdaki sonuçlara ulaşılmış ve sorunun çözümü olabilecek öneriler geliştirilmiştir.
İlkokul ve ortaokulların çeşitli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinden il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerine parasal kaynak aktarılmaktadır. Ancak gönderilen bu parasal kaynak ihtiyacı karşılamadığı gibi okullar arasında da dengeli bir şekilde dağıtılmamaktadır. Dolayısıyla her okulun ihtiyaç kalemi farklı olduğundan her okulun kendi ihtiyaçlarını önceliklendirmek suretiyle karşılama yoluna gidecektir. Bu nedenle ilkokul ve ortaokul müdürleri, eğitim sürecinde karşılaştıkları ekonomik sorunların temel sebebi olarak merkezi yönetimden kendi okulları için özel bir bütçenin ayrılmaması olarak görmektedirler. İlkokul ve ortaokul müdürlüklerinin ihtiyaçlarında kullanılmak üzere bütçe ayrılması ekonomik nedenlerden kaynaklı sorunların çözümü için yerinde bir uygulama olacağı düşünülmektedir.
Okulların araç ve gereç temini için kullandıkları parasal kaynağın diğer ihtiyaç kalemlerine ayrılabilmesi için okullarda kullanılan araç-gereç yani donatım ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Kamu kurum ve kuruluşlarında ihtiyaç fazlası ya da atıl durumdaki sandalye, masa, bilgisayar ve yazıcı gibi taşınırların ihtiyacı olan okullara verilmek suretiyle eksiklikleri tamamlama yoluna gidilebilir. Böylece atıl durumda bulunan taşınırlar, değerlendirilmiş olur; hem de okulların taşınır ihtiyaçları için ayırdıkları parasal kaynağı başka ihtiyaç kalemlerini karşılamak için kullanabilirler.
İl ve ilçe milli eğitim müdürlükleri okulların temizlik ve kırtasiye ihtiyaçlarında kullanılmak üzere belli dönemlerde malzeme dağıtmaktadır. Bu malzemelerin dağıtım esnasında okulun fiziki koşulları, öğretmen ve öğrenci sayısı ile okulun türü göz önünde bulundurulması sonucu her okula ihtiyacı kadar malzeme verileceğinden dengeli bir dağıtım gerçekleşmiş olacaktır.
İl ve ilçe milli eğitim müdürlükleri okul kantin işletmelerinden kirasından yasal mevzuat gereği % 10’ar pay almaktadır. Bu durum kantin kirasının azalması dolayısıyla okullar için gelir kaybına sebep olmaktadır. Okul kantinlerinden alınan il ve ilçe milli eğitim müdürlükleri payının alınmaması ile kantini olan okullar, bir nebze de olsa gelir artışı sağlayabilecektir.
Milli eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nün koordinesinde ekonomik imkânları fazla olan okulların ihtiyaç sahibi olan okullar ile kardeş okul uygulaması aracılığıyla ihtiyaç duyulan malzemelerin teminine gidilebilir. Kardeş okul uygulaması sayesinde öğrenci ve veliler aracılığıyla gerçekleşecek olan yardımlaşma sosyal dayanışmanın da artmasını sağlayacaktır.
Mili Eğitim Bakanlığı okullara görevlendirilecek olan okul müdürlerini belirlerken kişinin sahip olduğu alan ve mevzuat bilgisinin yanı sıra iletişim becerisi, ikna yeteneği ve organize etme becerisi ile sosyal yönü güçlü olan kişileri seçmeye özen göstermelidir. Çünkü okullar, salt okul müdürünün sahip olduğu bilgiyle yönetilmemektedir. Bilginin yanı sıra çeşitli kişilik özellikleri olan ikna ve iletişim becerisi, sosyal olması gibi özellikleri olan kişiler okulları daha iyi yönettikleri görülmektedir.
Okulların en önemli harcama giderlerinin kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi, çeşitli onarım giderleri (boya-badana, kapı, pencere, cam gibi) olduğu anket sonuçlarından elde edilen bulgulardan anlaşılmaktadır. Eğitime destek kapsamında bu ürünleri üreten firmaların okulları söz konusu malzeme desteğinde bulunmaları teşvik edilmeli ve destek olan kişi ve firmaların çeşitli basın ve yayın organlarında açıklanmak suretiyle motive etmek, kişi ve üretici firmaların desteğini arttırabilir.
Gerek yazılı ve görsel basın gerekse sosyal medya aracılığıyla toplumun okullara duyarlılık noktasında ilgilerini yükseltecek kamu spotlarının hazırlanarak gösterime sunulması, bireylerin dikkatini okullara yöneltebilecektir. Böylelikle okul hassasiyeti taşıyan bireyler, okula yardım ve bağış yapma konusunda daha istekli olabilecektir.
ÖNERİLER:
1- Milli Eğitim Bakanlığı, ilkokul ve ortaokul müdürlüklerinin ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için genel bütçeden okulun ihtiyacına göre bütçe göndermelidir.
2- İş-Kur tarafından Toplum Yararına Çalışma Programı Kapsamında (TYÇP) okulların temizlik ve kalorifer işlerinde çalışmak üzere okulların büyüklükleri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak okullarda personel istihdamını sağlamalıdır.
3- Görsel ve sosyal medya aracılığıyla kamu spotlarının gösterime sunulması yoluyla toplumun, okullara yardım ve bağış yapmaları özendirilmelidir.
4- Okulların en temel ve en fazla ihtiyaç duydukları kırtasiye, temizlik, sıra, masa ile boya için üretici firmaların okullara destek olmaları için teşvikler sunulmalıdır.
5- Kardeş okul uygulaması yaygınlaştırılarak okulların birbirleriyle yardımlaşmaları özendirilmelidir.
6- Yapılacak mevzuat değişikliği yoluyla il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinin okulların kantin kira gelirinden aldıkları % 10’ar payın alınmaması sağlanmalıdır.