BASINA VE KAMUOYUNA
1970’li yıllardan itibaren başlayan baş örtüsünü yasaklama girişimleri, 1980 ihtilalinden sonra, önce imam hatip liselerinde ve sonra üniversitelerde başörtüsünün yasaklanması gerektiği yolunda tartışmalarla sürmüş ve bazı eğitim kurumlarında fiilen yasaklamalar yaşanmıştır.
Bu tartışmaları sona erdirmek üzere 2547 sayılı YÖK Kanununa 1989 yılında yapılan ilave ile açıkça, “dini sebeple” “başı ve boynu örtmeyi” serbest bırakan düzenlemeye gidilmiştir. Ancak Anayasa Mahkemesi 1989’da bu hükmü laiklik ilkesine aykırı bularak iptal etmiştir. Bunun üzerine 1990’da YÖK Kanununun ek 17. maddesi ile yeniden bir serbestlik düzenlemesi yapılmıştır.. Bu hüküm aleyhine de Anayasa mahkemesine iptal davası açılmış, ancak talep reddedilmiştir. Anayasa Mahkemesi 1991 tarihli kararında iptal talebini ret ettikten sonra yaptığı “Yükseköğretim Kurumlarında, çağdaş kıyafet ve görünüme ters düşen dinsel nitelikli kılık ve kıyafetin serbest bırakılmasını öngörmeyen, ancak yürürlükteki yasalara aykırı olmamak kaydıyla kılık ve kıyafette serbestlik tanıyan ‘Ek Madde 17’nin Anayasa’ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine yorumu, bir yandan başörtüsüne serbestiyet tanırken bir yandan” 28 Şubat 1997 müdahalesi sonrasında yeni YÖK başkanı ve üyeleri ve yeni rektörler ve dekanların bir kısmının başörtüsünü yasaklama gerekçesine dönüşmüştür.
Şubat 2008’e gelindiğinde Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca ve tartışmalı biçimde uygulanmakta olan başörtüsü yasağının tümüyle ve kesin biçimde kaldırılması gerektiği düşüncesiyle, TBMM tarafından, bu kez vasıflı çoğunluk iradesi ortaya konulmuş ve Anayasa değişikliğine gidilmiştir. Ancak bu düzenleme de anayasa mahkemesince İptal edilmiştir.
AK Partinin Türkiyeli dindar seçmeni özellikle 28 Şubat sonrasında yaşadığı mağduriyetin giderilmesini isterken Kürdistanlı dindar seçmeni de özellikle fıtri ve tabii haklarının verilmesi konusunda bir beklenti içinde olmuştur. Ancak gelinen noktada AKP, Kemalist devletle özdeşleşerek bütün halkların beklentilerini de boşa çıkarmıştır.
İktidarının büyük bölümünde tam muktedir olmadığı ve vesayet rejimiyle mücadele ettiği bahanesine dayanan AKP iktidarı, ordudan yargıya tüm kurumlarda tam muktedir olduğu bir anda Kürdistan halkının en temel hakları konusunda direnç içerisine girip otoriter bir yönetim anlayışını benimsemiş, bir yandan da Türkiye ve Kürdistan Müslümanlarının en büyük beklentilerinden biri olan başörtüsü konusunda Cumhuriyet tarihindeki ilk yasağına imza atmıştır.
Nitekim bu güne değin fiilen ve zoraki yorumlara dayalı yasaklama girişimi, Bakanlar Kurulunca çıkarılan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafet yönetmeliği ile bir taraftan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde kılık ve kıyafet serbestisi düzenlenirken diğer taraftan “Öğrenciler okul içinde başı açık olarak bulunmalıdır.” hükmünü içermektedir. Kız öğrencilerin sadece, İmam-hatip ortaokul ve liseleri ile çok programlı liselerin imam-hatip programlarında tüm derslerde, ortaokul ve liselerde ise seçmeli Kur'an-ı Kerim derslerinde başlarını örtebileceği hükmünü içeren yönetmelik Anayasa ve yasalara aykırı bir durumu yasal hale getirmiş, en önemlisi belirtilen öğrenciler dışındaki kız öğrenciler için yasağı yasal zemine kavuşturmuş imam hatip okullarını da adeta rahibe okullarına çevirmiştir.
AKP iktidarı bu düzenleme ile ve son dönemlerindeki tahammülsüz, otoriter ve baskıcı tutumu ile Türkiye ve Kürdistan halkını bir kez daha hayal kırklığına uğratmıştır.
Hak Adalet ve Hürriyet İçin Kürdistan İslami İnisiyatifi olarak, Ak-Parti İktidarının Kürdistan ve Türkiye halklarına karşı takındığı ve din sömürüsüne dayanan bu aldatıcı tutumunu terk etmesini; Müslüman halklarımızın tüm İslami taleplerinin biran önce yerine getirilmesini sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılmasını ve bir utanç belgesi olan Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafet Yönetmeliği’nin derhal yürürlükten kaldırılması gerektiğine inanıyoruz.
AZADÎ İNİSİYATİFİ
JI ÇAPEMENÎ Û RAYA GIŞTÎ RE
Hewldanên ji bo qedexekirina şerpayê yên ku di salên 1970an de destpê kirine, piştî îhtîlala 1980an pêşî li mektebên Îmam Xetîbê piştre jî bi nîqaşên ku divê li zanîngehan jî şerpe qedexe bibe domiyaye. Di encamê de li hinek saziyên perwerdehiyê, qedexe hatine kirin.
Ji bo ku ev nîqaş bidawî werin di sala 1989an de di qanûna YÖKê ya bi jimara 2547 de serastkirineke wekî “ji ber sedemên dînî” “nixumandina ser û stû” serbest dihêle hatiye kirin. Lê Mehkemeya Bilind ev hukum li dijî distûrê laîktiyê dîtiye û di sala 1989an de betal kiriye. Li ser vê yekê di sala 1990an de benda 17m a ku li ser qanûna YÖKê hate zêdekirin dîsa nixumandin serbest hatiye hiştin. Di eleyhê vî hukmî de jî doza betalkirinê li Mehkemeya Bilind hatiye vekirin, lê daxwaz hatiye reddkirin. Mehkemeya Bilind di qerara xwe ya 1991an de daxwaza betalê redd dike lê şîroveya wê ku dibêje“Benda 17m a îlawe, cil û bergên ku sembola dînekî ne û dijî qiyafetên esrî ne, di saziyên perwerdehiya bilind de serbest nake, lê bi şertê ku ne di eleyhê qanûnên heyî de bin dikarin bêne liberkirin. Ev madde jî ne li dijî Makezagonê ye.”Ji aliyekî ve serbestiyê ji nixumandinê re tîne lê ji aliyekî din ve jî piştî mudaxeleya 28ê Sibata 1997an ji bo serokê YOKê û endamên wê û ji bo hin rektor û dekanan dibe hinceta qedexekirina nixumandinê.
Di Sibata 2008an de ji bo qedexeya nixumandinê ya ku bi qerara Mehkemeya Bilind û bi awayekî tevlihev dihate meşandin bi temamî û ji binî ve were rakirin, di TBMMê de îradeya di wesfê piraniyê de hatiye nîşandan û guherîna destûrê hate kirin. Lê ev guherîn jî ji hêla Mehkemeya Bilind ve hate betalkirin.
Hilbijêrên Tirkiyê yên dîndar ji bo ku mexdûriyeta wan a bi taybetî piştî 28ê Sibatê derketiye ji holê bê rakirin hêviya xwe bi Ak-Partiyê ve girêdane. Herwiha Kurdistaniyên dîndar jî bi taybetî ji bo heqên wan ên fitrî û tebîî werine dayin hêviya xwe bi Ak-Partiyê ve girêdane. Lê di roja îro de AKP bi dewleta Kemalîst re bûye yek û hêviyên van xelkan hemûyan li erdê hiştiye.
Îqtîdara AKPê ya li ser bihaneya ku li piraniya îqtîdarê ne muqtedir e û bi rejîma wesayetê re di şer de ye, di roja îro de ji artêşê bigire heta saziyên dadgeriyê li ser hemî saziyan muqtedir e. Lê belê dîsa jî der barê mafên herî bingehîn ên xelkê Kurdistanê de refleksên Kemalîstan şanî û awayekî rêvebiriya otorîteriyê daye pêşiya xwe. Vê îqtîdarê, ji aliyekî din ve jî der barê nixumandinê de ku hêviya herî mezin a Misilmanên Tirkiye û Kurdistanê bû di tarîxa cumhûriyetê de cara pêşî mohra xwe li binê qedexeyeke vî awayî xistiye.
Herwiha hewildanên qedexekirinê yên ku heta îro bi awayekî fiîlî û şîroveyên zorakî dihatin kirin, bi rêziknameya ku ji hêla Lijneya Wezîran ve hatiye derxistin ji aliyekî ve di pêşdibistan, dibistana seretayî, mekteba navîncî û lîsayan de serbestiyeta cil û bergan hatiye tenzîmkirin. Ji aliyekî din ve jî ev rêzikname hukmê “divê xwendekar li dibistanê servekirî bin” bi xwe re tîne. Rêziknameya ku destûra xwendekarên keç dide ku li mektebên îmam xetîbê yên navîncî û lîseyê de di hemî dersan de, di mekteba navîncî û lîseyan de jî tenê di dersên hilbijartî yên wekî Quranê de dikarin serê xwe binixumînin; rewşeke ku li dijî destûrê û qanûnan e aniye halekî qanûnî. Xala ji vê jî girîngtir ew e ku ji bo xwendekarên ku li derveyî vê dimînin qedexeya nixumandinê xistiye rewşeke qanûnî û mektebên îmam xetîbê jî xistiye pozîsyoneke wekî ya mektebên rahîbeyan.
Desthilatdarîya AKPê bi vê gava xwe û bi helwesta xwe ya otorîter, bêtehemmul û zext û zorî, xelkê Kurdistan û yê Tirkiyê careke din hêvîşikestî dihêle.
Em wekî Ji Bo Dad Maf û Azadiyê Înîsiyatîfa Îslamî ya Kurdistanê di wê baweriyê de ne ku divê desthilatdariya AKPê vê helwesta xwe ya xapînok li hemberî xelkê Kurdistanê û Tirkiyê ku li ser esasê xapandina hestên dîndariyê hatiye avakirin terk bike. Dîsa baweriya me ew e ku divê telebên îslamî yên xelkê bicih bîne û guherînên qanûnî yên di vî warî de bike. Herweha divê Rêziknameya Cil û Bergên Xwendekaran ên Girêdayî Wezareta Perwerdehiyê ku belgeyeke rûreşiyê ye zû bi zû ji meriyetê rabe û di şûna wê de qanûnên serbestiyê bêne derxistin.
ÎNÎSIYATÎFA AZADÎ